Mythologie - Griekse en Noorse mythen

Mythologie - mythen

Het woord 'mythe' klinkt voor mij als iets geheimzinnigs, spannende, maar soms ook enge verhalen, iets van lang geleden,..
Een mythe is voor mij als een soort legende; volksverhalen waar het e.e.a. aan toegevoegd is door de mensen van weleer. Een gedachte voor mensen van lang geleden om aan vast te houden, zodat ze grip krijgen op het leven.
De werkelijke 'vertaling' is:  'Mythen zijn verhalen over goden of halfgoden waarin een boodschap zit of een mysterie wordt verklaard. Mythen zijn geen waargebeurde verhalen en zijn meer symbolisch.
Sagen zijn heldenverhalen, waarin ook fantasie zit. Verder lijken mythen en sagen op elkaar en zijn er veel overeenkomsten.'

Uitleg voor kinderen
'Een mythe is een verhaal over de daden van goddelijke wezens uit een ver vervlogen tijd, dat een verklaring biedt voor belangrijke verschijnselen van de natuur en het menselijke leven. Mythes zijn verzonnen verhalen die een wijze les bevatten, een moraal. De verhalen willen je iets leren.'

Mythen zijn verhalen over goden en helden en over verschijnselen waar mensen geen verklaring voor konden vinden. Ze gaan bijvoorbeeld over het ontstaan van de aarde, natuurverschijnselen en rampen, over leven en dood en over gevoelens als liefde, haat, jaloezie en wraak. Maar mythen vertellen ook over oorlog, heldendaden en gevechten met monsters en andere wezens. Goden, vreemde wezens of helden staan dan in mythes centraal.
De verhalen zitten vol spannende avonturen, raadsels en wonderen. Daarom zijn ze nu ook nog boeiend om te lezen.
Duizenden jaren geleden vertelden mensen elkaar deze verhalen om de wereld om hen heen te begrijpen.
Later schreven dichters en schrijvers veel verhalen op. Op deze manier zijn er verschillende versies van de verhalen ontstaan doordat mensen ze doorvertelden met kleine wijzigingen.
De meeste Griekse mythen zijn opgeschreven tussen 800 en 200 voor Christus.
In boeken, taal, schilderijen, beelden en theater kom je de figuren en namen uit de Griekse mythologie nog overal tegen.

Goden en helden

'Mythe' is een Grieks woord. Letterlijk betekent het 'gesproken woord'.
De oude Grieken, mensen die duizenden jaren geleden in Griekenland leefden, waren dol op dit soort verhalen.
Want ze geloofden niet in één god, zoals christenen of moslims, maar in een heleboel goden tegelijk.
Overal ter wereld waar mensen woonden, werden mythen verteld.
De Griekse mythen zijn erg bekend, maar er bestaan bijvoorbeeld ook Noorse, Japanse, Afrikaanse en Australische mythen.
Veel mythen verhalen over avonturen van helden die monsters verslaan. Het monster staat dan symbool voor een probleem of een gevoel. De mythe ging eigenlijk niet over de held die het monster doodt, maar over mensen die een tegenslag de baas kunnen worden.

Op Wikikids kun je een overzicht vinden van alle Griekse goden en hun 'doel'.

Noorse mythologie

Het Asengeloof ofwel de Noorse mythologie, is de gebruikelijke naam voor het geloof van de Vikingen. Onderzoekers zijn van
mening dat het Asengeloof onderdeel uitmaakt van de Germaanse mythologie, ook omdat er zoveel overeenkomsten zijn.
Het bestuderen van de oude mythen is best lastig en vaak verwarrend. Omdat de verhalen nogal bizar kunnen zijn, is het de grote vraag wat er werkelijk mee bedoeld werd (met een moeilijk woord: het interpreteren van de verhalen).
Ook is de taal in de loop van de eeuwen nogal veranderd, waardoor er mogelijk ook vertaalfouten in zijn geslopen.
Bovendien werden de verhalen eerst nog mondeling doorverteld en later pas op schrift gesteld. Ook daarbij kunnen fouten zijn gemaakt.

De Noorse mythologie gaat vooral over verhalen die door het Scandinavische volk werden verteld. Dit was in de tijd van de Vikingen. Deze mythen werd over vele generaties doorgegeven in de vorm van poëzie.  De Noorse goden waren sterfelijk en konden alleen onsterfelijk worden door middel van magie.
Net als Griekse goden hebben de Noorse goden hun eigen domeinen en krachten, en er zijn veel wezens en verhalen met elk van hen verbonden.

Tijdens geschiedenisles vertel ik zowel over de goden uit de Griekse als uit de Noorse mythologie. Hun rol als God, hun eigenschappen, maar vooral ook welke Goden door de mensen uit lang vervlogen tijd aanbeden werden en met welk doel. Dionysus en Demeter bijv. werden aanbeden voor de oogst. De mensen hoopten op een goede oogst en baden tot deze Goden door ook vaak een offer klaar te zetten; een mand met vruchten, granen,...
De Griekse God van de zee was Poseidon; de mensen richten zich tot hem wanneer ze de zee op moesten; ze baden voor een kalme zee en een veilige reis en thuiskomst.

Een overzicht van alle Griekse Goden:

1. Zeus – heerser van de Olympus
2. Hera – Godin van de Griekse vrouwen
3. Dionysos  - God van druiven, wijn, feesten en theater
4. Poseidon – de zeegod van de Grieken
5. Demeter – Godin van de vruchtbaarheid
6. Athena – godin van de wijsheid
7. Apollo – god van de wijsheid
8. Artemis – godin van de jacht
9. Ares - God die van oorlog voeren hield. Een god die hield van ruzie en wantrouwen. 
10. Hephaistos – Griekse god van smeedkunst en vulkanen
11. Aphrodite – godin van de liefde
12. Hermes – Boodschapper van de Griekse goden
13. Hades – god van de dood

De Noorse goden 
De Vikingen geloofden in meerden goden: Odin, Thor, Loki en Freya stonden centraal.
Deze goden werden vereerd in de tempels, met standbeelden en offers van dierenbloed. Volgens de Vikingen behoorde het Walhalla toe aan de oppergod Odin.
Ook Vikingen brachten offers aan de goden; dit waren paarden en koeien werden geofferd bij zogeheten blóts: feesten die werden gehouden onder leiding van de machtigste man van een bepaalde regio.
De Vikingen offerden in de winter twee keer voor vruchtbaar­heid en aan het einde van de lente voor overwinning in de oorlog.
Geschenken voor de goden konden ook op bepaalde plaatsen in de natuur worden achtergelaten.

Zes weekdagen zijn naar noordse/Germaanse goden vernoemd, alleen de zaterdag heeft een andere oorsprong.
* Máni - maandag (naar de maangod Máni)
* Týr/Tīwaz - dinsdag (in het Zweeds is dinsdag "tisdag", in het Deens en Noors "tirsdag")
* Wodan/Odin - woensdag (in het Deens, Zweeds en Noors is woensdag "onsdag")
* Donar - donderdag
* Freya - vrijdag (in het Deens, Zweeds en Noors is vrijdag "fredag")
* Saturnus - zaterdag (naar de god van de landbouw Saturnus, tegelijkertijd de enige dag die is ontleend aan de Grieks-Romeinse mythologie)
* Sunna - zondag (naar de zonnegodin Sunna, in het Deens en Noors is zondag "søndag", in het Zweeds "söndag")

Oh en ben je als volwassene ook geïnteresseerd in Noorse goden, dan is wellicht het boek van Neil Gaiman wat voor jou.
Dat is hier te bestellen 

Rijksmuseum van Oudheden - projectweek Mythologie