De Week tegen Pesten is een initiatief van Stichting School en Veiligheid en is elk jaar in de vierde week van september, aan het begin van het schooljaar. Het doel van deze Week is het gesprek aangaan over pesten en een veilig(er)e sfeer creëren op scholen. Jaarlijks doen er honderden scholen mee met de workshops, activiteiten en het lesmateriaal van de Week tegen Pesten.Tijdens de Week tegen Pesten staat elk jaar een ander thema centraal. Zo was het thema van de Week tegen Pesten een keer “Denk FF Na!”. Stichting School en Veiligheid wilde hiermee mensen aanmoedigen om stil te staan bij de snelheid waarmee we juicy verhalen verspreiden. Elk jaar wordt er een nieuw thema bedacht waarmee je aan de slag kunt aan de hand van lespakketten, podcasts, artikelen en meer.

Niet alleen voor mij als leerkracht, maar zeer zeker ook voor kinderen, voelt een nieuw schooljaar als een nieuwe start.En niet alleen voelt het als een nieuwe start, maar ik voel ook altijd een bepaalde spanning en in m'n hoofd lopen vragen ( "Hoe zou het dit jaar gaan?", "Lukt het me (weer) om ook dit jaar alle kinderen alle aandacht te geven die ze nodig hebben?", "Hoe plan ik alles in?",....etc. ) door elkaar heen.Dus ja, spannend, maar met een bepaalde opwinding om de kinderen van begin af aan te leren kennen en hun ontwikkeling gedurende het jaar te zien.In het begin van het schooljaar komen ze als 'guppy's' binnen (niet vervelend bedoeld), ook al geef je les aan de bovenbouw😉en op het eind van het jaar zijn ze echt gegroeid en toe aan de volgende groep.Enfin, terug naar het begin van het schooljaar, want daar gaat dit blog tenslotte over.Groepsvorming Na de zomervakantie is het voorbereiden voor het nieuwe schooljaar. De eerste weken van het schooljaar worden ook wel De Gouden Weken genoemd; je start met een nieuwe groep en m.n. in de eerste aantal weken leg je de basis voor de rest van het jaar (groepsvorming). En tuurlijk, het 'werken' aan een positieve sfeer in de groep, met daarbij aandacht voor ieder kind, stopt niet na deze Gouden Weken. Dat stopt niet na een aantal weken; je blijft hier het hele jaar op doorbouwen. Deze beginperiode na de zomervakantie is de tijd waarin je als professional bewust en planmatig werkt aan groepsvorming, verbinding en veiligheid. De Gouden Weken vormen de basis voor een gouden schooljaar. En wellicht heb je dezelfde kinderen in de groep als het jaar ervoor. Dan nog is het belangrijk om in te zetten op Groepsvorming. Niet alleen jijzelf, maar ook de kinderen hebben 6 weken vakantie gehad. Weken waarin kinderen verder gegaan zijn met hun ontwikkeling. Gedurende het jaar bouw je verder en zorg je ervoor dat de basis van de groep behouden blijft.  Dit doe je door afspraken te herhalen, kinderen op gemaakte afspraken te wijzen, consequent te zijn,.....De invloed van de leerkracht op groepsvormingAls leerkracht heb je een positieve invloed op de groepsdynamiek. Groepsvorming gebeurt namelijk niet vanzelf; jij stuurt en begeleidt. Door bewust in te zetten op contact, spel en relatie leg je de basis voor een veilige, inclusieve groep, waarin kinderen kunnen groeien, leren en zichzelf kunnen zijn. Ieder jaar opnieuw is dit van belang. Ten onrechte kun je denken: deze groep kent elkaar al lang. Toch verandert de groep jaarlijks: de leerkracht verandert, kinderen gaan weg of nieuwe kinderen sluiten aan. Vergeet daarnaast niet: kinderen komen terug na zes weken zomervakantie waarin ze ook sprongen hebben gemaakt in hun ontwikkeling. Daarom doorloop je aan het begin van ieder schooljaar de verschillende fases van groepsvorming.

Wat zijn DenksleutelsDenksleutels zijn een didactisch hulpmiddel, ontwikkeld door Tony Ryan, dat bestaat uit vragen en opdrachten.Ze zijn bedoeld om het leren leuker en betekenisvoller te maken door kinderen te stimuleren om anders te denken en nieuwe perspectieven te verkennen.Denksleutels zijn sleutels met daarop een vraag of opdracht die kinderen aanzet tot creatief, analytisch en praktisch denken. Bijv. de uitvinding-sleutel, de wat-als-sleutel en de overeenkomst -sleutel. Er zijn in totaal 20 denksleutels ontwikkeld met voorbeeldvragen. Naast de 20 denksleutels kun je ook een aantal themasleutels downloaden. Zo zijn er sleutels gemaakt voor sinterklaas, kerst en lente. Aan kinderen kun je vertellen dat denksleutels sleutels zijn die we gebruiken om ons denken te openen.

Executieve functies: dit zijn de mentale vaardigheden die nodig zijn om doelgericht gedrag te vertonen en taken effectief uit te voeren. Deze functies helpen kinderen om hun gedachten, emoties en acties te organiseren en te beheren. Hier zijn enkele belangrijke executieve functies en voorbeelden die relevant zijn voor kinderen:

Hooggevoeligheid, ook wel bekend als HSP (Highly Sensitive Person), is een term geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe Elaine Aron. Deze term wordt gebruikt om mensen te beschrijven die een verhoogde gevoeligheid hebben voor externe prikkels en diepere verwerking van informatie. Mensen met HSP hebben een zenuwstelsel dat gevoeliger is dan gemiddeld. Dit betekent dat ze meer informatie opnemen en dieper verwerken. Voor kinderen kan dit zich uiten in intense reacties op prikkels, zoals fel licht, harde geluiden, en drukke omgevingen.Hooggevoelige kinderen kunnen intens reageren op geluiden, geuren, smaken, en zelfs emoties van anderen. Dit kan zowel een uitdaging als een kracht zijn, afhankelijk van hoe er mee om wordt gegaan.In mijn groep heb ik een aantal (hoog-)gevoelige kinderen, voornamelijk meisjes. Waar het ene kind zich heel stilletjes op de achtergrond houdt, is het andere kind wat mondiger. Niet vervelend mondig, maar ze vraagt veel als ze iets niet weet, heeft behoefte aan bevestiging, maar vooral vindt ze het fijn als we op het einde van de dag de voorbije dag even bespreken. Zowel het heel stille kind als het mondigere kind vinden het erg fijn om te werken met een koptelefoon op. Ook wordt er dagelijks wel van het Stiltehuisje (dat op de gang staat) gebruikgemaakt. Het hoofd leegmaken, in alle rust en stilte kan het kind dan terug naar zichzelf keren.

Wellicht heb je het niet zo in de gaten, maar iedere dag zul je een moment ervaren van een fixed en een growth mindset. Een fixed mindset wordt ook wel een negatieve mindset genoemd, wat eigenlijk een verkeerde benaming is. Een fixed mindset is blijven hangen in negatieve gedachten. De mindset is dus niet negatief, maar de gedachten die horen bij een fixed mindset. Bijv. "Ik kan dit toch niet.", "Zie je wel dat ik dom ben." "Ik weet het antwoord toch niet, dus ik kan net zo goed niet meedoen."Een growth mindset daarentegen is een mindset waarbij je positief denkt. De schouders onder een probleem zet en ervoor wilt gaan.Bijv."Deze vraag is best lastig, maar ik ga erover nadenken en kijken of ik er iets van weet."

"Sterk in je schoenen staan" betekent dat je zelfverzekerd en weerbaar bent. Het gaat om het vermogen om voor jezelf op te komen, je mening te uiten zonder angst, en met zelfvertrouwen uitdagingen aan te gaan. Dit is een belangrijke vaardigheid, vooral voor kinderen, omdat het hen helpt om met verschillende situaties om te gaan, zowel op school als thuis.Sterk in je schoenen staan: Kinderen helpen hun zelfvertrouwen te ontwikkelen

Faalangst komt vaak voor bij kinderen en kan een grote invloed hebben op hun dagelijks leven en prestaties. Als ouder, maar zeer zeker ook als leerkracht, is het belangrijk om te weten hoe je een kind kunt ondersteunen en helpen om met faalangst om te gaan. 🎈Hier zijn enkele tips :Begrijp de faalangstLuister naar het kind: Neem de tijd om te luisteren naar de zorgen en angsten van het kind zonder te oordelen. Begrip en empathie tonen is cruciaal.Erken de gevoelens: Laat het kind weten dat het normaal is om soms bang te zijn om te falen en dat iedereen deze gevoelens wel eens heeft.Creëer een ondersteunende omgevingPositieve omgeving: Zorg voor een omgeving waarin het kind zich veilig en gewaardeerd voelt. Moedig inspanningen aan, niet alleen resultaten.Vermijd overmatige druk: Probeer te voorkomen dat je te veel druk legt op prestaties. Het is belangrijk dat het kind begrijpt dat falen een onderdeel is van het leerproces.

Ontspanning is cruciaal voor kinderen om stress te verminderen en hun welzijn te bevorderen. Hier zijn enkele oefeningen en tips om hen te helpen ontspannen, zowel thuis als op school:

Helpende gedachten zijn positieve en ondersteunende gedachtes die je helpen om beter om te gaan met situaties en emoties. Ze zijn het tegenovergestelde van niet helpende gedachten die je zelfvertrouwen kunnen ondermijnen en angst of stress kunnen veroorzaken. Helpende gedachten kunnen je perspectief veranderen en leiden tot meer veerkracht en welzijn.Voorbeelden van helpende gedachten zijn:

Vanmorgen toen ik op stond, voelde ik meteen al 'dit wordt weer zo'n dag'. Een dag waarop ik twijfel, onzeker ben,..Doe ik het wel goed? Gaat dit me lukken? Kan ik het allemaal nog wel?Ik twijfel over wat ik kan, wat ik doe. Als ik twijfel, dan is dat vooral na een (lange) vakantie. Mijn twijfel gaat dan echt over het lesgeven; "Kan ik het nog wel?" , "Zal het me lukken om weer een band met de kinderen op te bouwen?", etc.Gelukkig twijfel ik ook niet iedere dag. Nee, dan zou het huis al stampvol hangen met slingers voor mijn zelfmedelijden-feestje.😉 Dus nee, gelukkig niet iedere dag, Maar ik vergelijk mezelf wel eens met een ander, omdat ik merk dat bij die persoon de zaken net even wat anders gaan en dan op zo'n wijze dat ik dat dan ook zo wil.Vanmiddag een onverwacht open en spontaan gesprek met een moeder. Ze vertelde over haar twijfels; of ze haar kinderen wel op de juiste manier hielp. Of ze haar studie, die ze nu sinds een jaar volgt, verder kan volgen. Of ze er goed aan deed om...Door haar openheid voelde ik me verbonden. Er was wederzijds vertrouwen, zó mooi!En mijn twijfels verdwenen daardoor als sneeuw voor de zon. Weg twijfels, hello sunshine🌞Als volwassenen hebben we allemaal wel eens een dag waarop we twijfels hebben en/of onzeker zijn, toch?Kinderen hebben dat ook. Ook zij hebben dagen waarop ze twijfelen of ze dingen goed doen. Of ze voelen zich onzeker in/over een bepaalde situatie.Hoe leer je kinderen dat ze mogen zijn wie ze zijn?Hoe leer je ze om hun eigen kwaliteiten te zien?Het is heel normaal dat kinderen twijfels en onzekerheid ervaren tijdens hun ontwikkeling. Dit kan over verschillende dingen gaan, zoals hun eigen kunnen, hun sociale relaties, of het begrijpen van nieuwe informatie. Hier zijn enkele tips en lesideeën voor zowel thuis als op school om kinderen te helpen met hun twijfels en onzekerheid:

Een eenvoudiger schema als een soort stappenplan: