Iedere dag vertelt iedereen een verhaal. De ene keer is je verhaal wat korter, de andere keer wat langer, maar......we vertellen allemaal een verhaal😊
Met elkaar praten, is al jouw verhaal vertellen. Je vertelt, zonder dat er wordt gelet op je verhaallijn, de interpunctie en meer. Je hoeft niet echt na te denken over wat je vertelt.
Verhalen zijn een van de meest fundamentele manieren waarop we communiceren. Kinderen leren d.m.v. verhalen een kritisch perspectief te ontwikkelen over hoe ze sociale actie kunnen ondernemen.
Verhalen helpen kinderen empathie te ontwikkelen en fantasierijk en divergerend denken te ontwikkelen.
Op het moment echter dat er een schrijfopdracht gegeven wordt, bijv. je gaat een verhaal schrijven over..., schieten kinderen in de 'stress'; "Ja, maar,......"
Er wordt specifiek iets aan ze gevraagd om over te vertellen en dit ook nog eens op te schrijven.
Verschillende handelingen dus, die zich richten op verschillende ontwikkel- en denkprocessen.
Dit 'stress'-gedrag merk ik ook in de klas als kinderen een schrijfopdracht krijgen.
Merendeel zorg ik dat een schrijfopdracht in deelstappen wordt aangeboden. Iedere stap bespreek ik met de kinderen, zodat ná deze stappen een verhaal schrijven beter lukt.
Ik schrijf a.h.w. samen met de kinderen en ik merk dat dit de kinderen op weg helpt naar hun eigen verhaal.
📝De stappen die ik behandel, zijn de volgende:
Stap 1: het onderwerp kiezen (soms is er geen keuze, maar veelal buig ik de opdracht van de taalmethode om, of ik verander het onderwerp😉).
Stap 2: wat weten we met z'n allen over het onderwerp - woordspin op het bord
Stap 3: wat voor soort verhaal wordt het? Een gedichtje/ versje, een nieuwsbericht(je), een fantasieverhaal, een spannend verhaal, waar gebeurd,....
Stap 4: kenmerken die horen bij stap 3; komen op het bord te staan.
Een begin van een nieuwsbericht is anders dan bijv. een waargebeurd verhaal. Hoe begin je? Ik bespreek voorbeelden met de kinderen.
Stap 5: kinderen maken hun eigen woordspin en kunnen daarbij kijken naar woorden die klassikaal zijn gegeven
Stap 6: kinderen schrijven op welke woorden ze willen gebruiken bij de inleiding, kern en het slot. Tuurlijk mogen er woorden hetzelfde zijn én er mogen er nog meer bedacht worden.
Stap 7: een inleiding, kern en slot wordt op klad gezet.
Deze begrippen en handelingen zijn eerder al besproken vanuit de methode. Veelal bespreek ik ze nogmaals.
Er blijven echter altijd kinderen die absoluut niet weten hoe iets op papier te zetten. Dit kan te maken hebben met de mate van fantasie, zinsbouw, taalkennis, woordenschat of het zelfbeeld (ik kan dit toch niet).
Als kinderen opgroeien in een rijke (leer-)omgeving, zullen ze eerder komen tot schrijven.
Een vb. kan zijn dat je een schrijvershoekje maakt. Hier ligt allerlei schrijfpapier, enveloppen, kaarten, notitieblokjes, potloden, allerlei soorten pennen, stempeltjes,... Als het materiaal voorhanden ligt, zullen kinderen gemakkelijker aan het schrijven gaan. Het materiaal ligt immers al klaar👍
Een thema kan komen uit een taalmethode, het kan een project zijn; alles is hierbij mogelijk.
Vb. Bij de methode 'Jong Ondernemers' is er een project om samen met de kinderen een eiland te bouwen.
Wat is er allemaal op het eiland? Hoe wil je mensen naar je eiland laten komen?
De kinderen kunnen o.a. aan de slag met het maken van posters/flyers.
Een ander thema/ project zou 'ziek of gezond' kunnen zijn.
Als je ziek bent, ga je naar een dokter toe. Die onderzoekt je en kijkt wat er met je aan de hand is.
Misschien wordt er wel een recept uitgeschreven. Wat staat erop?
Een verhaal dat door een kind zelf geschreven is, is natuurlijk leuk om aan anderen te laten zien/ voor te lezen.
De keuze om het voor te lezen, laat ik altijd bij het kind zelf.
Soms maak ik van alle verhalen van de kinderen een 'verhalenboek'. Dit leg ik op een centrale en zichtbare plek in de klas, zodat de kinderen tussendoor de mogelijkheid krijgen om hierin te lezen en/of hier zelf inspiratie uit te halen.
Voorbereiding
De voorbereiding is het halve werk, maar zeer zeker belangrijk. Op het moment dat er een schrijfopdracht 'op komst' is, ga ik van tevoren op zoek naar allerlei manieren voor een schrijfopdracht. Staat er in de methode dat het een verhaal moet zijn, maar ik vind bijv. een 'Elfje' beter passen bij het thema/ onderwerp/ project, dan kies ik daarvoor.
Hierbij wordt rekening gehouden met de betekenis van de schrijfopdracht voor de kinderen.
Schrijfideetjes
🎈Een verhaal schrijven n.a.v. hulpmiddelen; dobbelstenen, kaartjes, etc.
🎈Verdeel de groep in drieën. Iedere groep (1,2 en 3) krijgt een onderdeel van het te schrijven verhaal.
Groep 1 bijv. over wie speelt de hoofdrol
Groep 2. wat gebeurt er?
Groep 3 waar speelt het verhaal zich af.
Van tevoren eerst met de groep bespreken of je rondom een thema werkt, rondom het onderwerp van geschiedenis misschien,.....
🎈 Een verhaal schrijven n.a.v. een foto.
Eerst foto bespreken. Wat zie je? Wat gebeurt er of wat denk je dat er gebeurt? Wat voor gevoel geeft de foto jou; vrolijk, droevig,....? Hoe komt dit? Waar denk je aan al je deze foto ziet? woordwolk bij foto- zelf een verhaal.
🎈 verhaal voorlezen (kort). Met de knd bespreken wat de inleiding is, de kern en het slot van het verhaal. Hoe merk je dat het in de tekst gaat om inleiding, kern en slot?
🎈interview; eerst met vaste vragen voor iedereen. Dan klassikaal vragen bedenken. Vervolgens in 2-tallen. Daarna alleen.
🎈 script schrijven en er vervolgens een vlog van maken
🎈verhaal integreren met de zaakvakken. Vb. geschiedenis. Als je het hebt over Karel de Grote. Wie was hij nu werkelijk? Hoe zag zijn dag eruit? Wat deed hij en met welke reden?
Wat zou je hem vragen bij een interview? Hoe zou een nieuwsbericht over hem eruit hebben gezien? Of....als hij een dag uit zijn dagboek zou beschrijven, waar schreef hij over?
Alle taal- en spellingaspecten komen terug in het zelf schrijven van verhalen; het is een effectieve manier om de taalvaardigheid te vergroten. Zeker als dit geïntegreerd wordt in de zaakvakken. Leren in samenhang én effectieve integratie van spelling en woordenschat.
🎈 een creatieve schrijfopdracht. Kinderen een verhaal laten schrijven waarbij ze hun fantasie mogen gebruiken. Het is dan de bedoeling dat je daarbij niet let op spelling en grammatica.
Vertel aan de kinderen dat ze het niet fout kunnen doen en dat ze alles mogen opschrijven wat ze willen.
Leren in samenhang én effe ctieve integratie van spelling en woordenschat.
🎈 kinderen maken een tekening van hun eigen gezicht met daaromheen allemaal woorden die henzelf omschrijven, zoals: hobby’s, sport, leeftijd, enz. Vervolgens laat je elke tekening zien aan de klas en dan mogen de kinderen raden wie wie is.
🎈 jij geeft een begin van een verhaal en de kinderen mogen het dan verder afmaken.
🎈 met de hele groep een verhaal bedenken. Het ene kind begint met een eerste zin, het kind daarnaast met de volgende, etc. Geef de kinderen hierbij wel de tijd om de zinnen op te schrijven, of schrijf ze zelf op het bord.
Als je een grote groep hebt (in de meeste gevallen zo😉), dan kun je ook namen van kinderen noemen die de volgende zin bedenken.
🎈kinderen schrijven een dagboek uit de toekomst. Dit is vooral geschikt voor de kinderen in de bovenbouw, omdat ze iets moeten schrijven dat in de toekomst gebeurt, maar waarbij ze de verleden tijd in schrijfstijl moeten gebruiken.
Als ze dit heel moeilijk vinden, kun je ze deelopdrachtjes geven (beschrijf je huisdier, werk, gezin) maar let erop dat je ze niet te erg gaat sturen. Het is de bedoeling dat ze het gevoel krijgen dat ze het zelf hebben bedacht: dat maakt ze trots op hun eigen werk en stimuleert ze om dit vaker te doen.
🎈 laat kinderen opschrijven wat ze jou graag willen vertellen. I.p.v. vertellen, schrijven ze het op papier.
🎈 kinderen laten schrijven over dat waar ze het meeste van houden (vader, moeder, huisdier,....) en dit laten beschrijven waarom.
🎈 een verhaal laten schrijven over een 'game'. Hoe ziet dit eruit? Wat zijn de mogelijkheden? Er ook een ontwerp van laten maken. Bij deze schrijfopdracht kun je ze evt. in groepjes samen laten werken.
Een verhaal schrijven volgens
De Verhalenberg.
Heb jij ook moeite om je leerlingen een boeiend verhaal te laten schrijven?
De één komt niet op gang en de ander weet niet te stoppen. En vervolgens zit jij na afloop weer te staren naar die stapel nakijkwerk. Het nakijken van een stelopdracht is een hele opgaaf. Tuurlijk, één ellenlang verhaal lukt nog wel. Twee ook nog wel. Maar na drie? Of vier? Hoe zorg je toch dat die leerlingen een mooi verhaal schrijven? De oplossing is
de verhalenberg.
Een bekend begrip in het Engelstalige onderwijs:
de story mountain.
Leer kinderen verhalen schrijven volgens de opbouw van begin-midden-eind. Een handige manier om je stelopdrachten vorm te geven en leerlingen ook daadwerkelijk creatief te leren schrijven. In plaats van een weinig inspirerende opdracht uit de methode, of als tijdvuller.
Als instructie voor het schrijven van een verhaal gebruik je de volgende stappen:
De verhalenberg helpt kinderen met de bekende problemen van creatief schrijven: het kind dat niet op gang komt, niet weet waarover te schrijven, of het kind dat weinig variatie of fantasie weet te gebruiken.
Door kinderen te helpen met het structureren voordat ze aan hun verhaal beginnen, kun je hier inhoudelijk op coachen en ze in een nieuwe richting duwen; één van creativiteit en één van inhoud. Zodat kinderen een verhaal schrijven waar ze trots op kunnen zijn.
De Verhalenverteller vertelt - met formats om verhalen te schrijven, uitleg voor de begeleider/ leerkracht
🎈Links naar sites voor meer tips en informatie:
Zwijssen
- hoe leer je kinderen om verhalen te vertellen in de klas
Squla
- weg met de frustraties. 7 tips om een verhaal te schrijven
Typisch Fem - schrijftips voor kinderen
Taalvisualisatie
- Schrijven kan iedereen, maar niet vanzelf