In de Week Tegen Pesten staat het aanpakken van pesten en het werken aan een veilige school(omgeving) centraal.
De reden waarom ik hierover schrijf, heeft te maken met het effect dat een pester heeft op de gepeste.
 
Ook nu nog, jaren later en inmiddels allang volwassen, draag ik bepaalde opmerkingen die in mijn basisschooltijd gemaakt zijn, met me mee. Helemaal uitwissen lukt me niet, maar ik heb geaccepteerd dat deze ervaringen óók een onderdeel zijn van wie ik ben.
Jaren later kwam ik de ‘pester’ tegen en ik heb hem geconfronteerd met mijn gevoel. Hij wist totaal niet waar ik het over had en kon zich er niets meer van herinneren…

Wat is pesten en wat is het verschil met plagen?
Pesten is iets anders dan plagen. Plagen heeft te maken met onschuldige grapjes of opmerkingen die meestal niet vervelend bedoeld, maar meer als een grapje. Plagen is niet gemeen, plagen is grappig. Om plagen kun je lachen en een volgende keer is een ander aan de beurt.
Helaas is dat bij pesten wel anders. Pesten is namelijk het opzettelijk uitschelden, pijn doen (lichamelijk en geestelijk) en bedreigen van een persoon, vaak door een hele groep.

Het bekendst is het openlijk pesten:

- fysiek: schoppen, duwen, knijpen of slaan.
- verbaal: schelden, beledigen, dreigen of belachelijk maken.
- materieel: het stukmaken van eigendommen, ze kwijtmaken of opeisen.
Het sociaal buitensluiten van een persoon is echter óók pesten. Pesten heeft altijd een negatieve bedoeling, is structureel en eenzijdig.
Pesten maakt slachtoffers, maar niet alleen de gepeste is een slachtoffer.

De pester, de gepeste (het slachtoffer) en de meeloper
Bij pesten zijn 3 partijen te onderscheiden: de pester, de gepeste (slachtoffer) en de meeloper.
Alle drie hebben ze een aandeel in de situatie en alle drie hebben ze iets te leren.
Zo is het voor de pester vaak de uitdaging om zichzelf kwetsbaar te leren opstellen. Een pester maakt zichzelf groter ten koste van het slachtoffer en heeft eigenlijk te leren hoe hij zich zekerder kan voelen zonder slachtoffers te maken.
Het gepeste kind heeft de uitdaging om voor zichzelf op te komen en zich steeds te herinneren dat hij het NOOIT verdient om gepest te worden, ongeacht zijn uiterlijk of gedrag.
De meeloper is bang om zelf slachtoffer te worden en kijkt daarom toe zonder in te grijpen. Ook de meeloper moet leren op te komen voor zichzelf en zich niet aan te passen uit angst voor de pester.
Alle drie de partijen kampen dus op hun eigen manier met (sociale) onzekerheid.
Meestal pesten kinderen om zich ’groot en machtig’ te voelen. Vaak weten ze zelf niet goed waarom ze precies pesten. Soms ook pesten ze om op te vallen, zo van: zie je mij wel, een vorm van aandacht zoeken eigenlijk.

Waarom pesten kinderen*
* Pesten kan een uiting zijn van mentale of emotionele nood. Bijvoorbeeld als de pester zelf kwetsbaar is, maar dat heel erg vindt. En om die reden een ander (die in zijn of haar ogen kwetsbaar is) gaat pesten.
* Een kind heeft al een stempel 'pestkop’ en gaat zich hier dan naar gedragen.
* Wat ook vaak voorkomt is dat een kind dat gepest is, in een andere situatie (andere klas, andere school) zelf gaat pesten. De gedachte die hierachter zit: 'als ik zelf iemand pest, zal ik in ieder geval niet weer zélf de klos zijn!'            Het kind kan niet stoppen met pesten, omdat het doodsbang is om zelf weer het gepeste kind, het slachtoffer, te worden.
* Pesten vanuit problemen thuis. Een uitweg zoeken om zich te ontladen.

Maar waarom kinderen ook pesten, welke redenen er ook zijn: Pesten is nooit goed te praten! Er kunnen wel verzachtende omstandigheden zijn en dat is dan ook een reden om ook met de pester te praten om achter zijn of haar motieven te komen. En ook de pester zal baat hebben bij hulp, begeleiding of training om hem of haar op een goede manier te leren emoties te uiten. Begeleiding kan ook nodig zijn om te leren ander gedrag aan te wenden. Soms weten kinderen gewoon niet (meer) dat ze zich ook op een andere manier kunnen gedragen.
* opmerking: er wordt over kinderen gesproken, maar er kan ook 'jongeren' en/of 'volwassenen' worden ingevuld!

Hoe leg je aan kinderen uit wat pesten doet bij een ander?

- de gepeste appel

- propjes papier (krijg je nooit meer glad!)

- hartvormige papiertjes: versier je eigen hart. Schrijf en/of teken erbij wie jij bent; positieve kenmerken. Maak nu een propje van jouw hart> Wat doet dit met je? Wat voel je?

Laat kinderen hierbij positief op elkaar reageren en bespreek met elkaar wat je kunt doen als er van iemands hart een propje is/ wordt gemaakt.

Destijds heb ik het gepest worden zelf op moeten knappen, omdat er op school helaas geen aandacht aan werd besteed. Mij heeft het sterker gemaakt en ondanks dat ik nog wel eens periodes heb waarbij ik me teveel aan een ander aanpas om aardig gevonden te worden, ben ik goed in staat om voor mezelf te kiezen.
Opkomen voor mezelf is een 2e natuur; ik ben een vechter. Mij krijg je niet klein!
Dit geldt ook voor jou; jij doet er toe, jij bent waardevol! Kom voor jezelf op, maar vooral: PRAAT EROVER en VRAAG HULP! Je staat er nooit alleen voor!