Er wordt over gesproken op de radio, social media en ook op school, maar wat is dat nu precies 'Prinsjesdag'? Wat gebeurt er dan? Waar komt die naam 'Prinsjesdag' vandaan? Wat is de troonrede en waarom rijdt de Koninklijke familie in een Gouden Koets? De antwoorden op deze en nog meer vragen, lees je hieronder😊👍
De naam Prinsjesdag
Hoe komt Prinsjesdag aan zijn naam? Het komt van de viering van verjaardagen van leden van de stadhouderlijke familie. 'Prinsjes' slaat hierbij op de kinderen van de Oranjegezinden die bij zulke gelegenheden feestelijk gekleed waren. In de tijd dat stadhouder Prins Willem V (1748-1806) regeerde werd zijn verjaardag op 8 maart Prinsjesdag genoemd. Het was één van de populairste volksfeesten in die tijd. De aanhangers van de familie Van Oranje-Nassau gebruikten die dag om te laten zien hoe blij ze met de prins waren.
In de 2e helft van de 19e eeuw wordt Prinsjesdag de feestelijke opening van de Staten Generaal. De naam is nog steeds Prinsjesdag.
Iedere 3e dinsdag in september
Al vanaf het begin van ons Koninkrijk, in 1815, wordt ieder jaar het werkjaar van de Staten-Generaal geopend.
Eerst was dat op de eerste maandag in november, maar omdat men dat vrij laat in het jaar vond, werd deze datum vervroegd naar oktober. De Kamerleden hadden dan meer tijd om de rijksbegroting te behandelen voor het einde van het jaar. Om nóg meer tijd te hebben werd de datum nog een paar weken naar voren geschoven, naar de 3e maandag in september.
Maandag bleek niet zo’n geschikte dag, want Kamerleden die ver van Den Haag woonden, moesten al op zondag aan hun reis beginnen om op tijd te komen. De vervoersmiddelen uit die tijd waren nog niet zo snel als tegenwoordig. Vooral leden van christelijke politieke partijen vonden het een bezwaar om op zondag te reizen. De zondag werd/ wordt als rustdag gezien, omdat zondag de dag van De Heer (God) is. Dan mag je niet werken en/of reizen. Daarom is het dinsdag geworden.
Troonrede
In de Ridderzaal op Het Binnenhof leest koning Willem-Alexander de troonrede voor. De troonrede schrijft de koning niet zelf. Dat wordt hoofdzakelijk door de ministers gedaan. Het kabinet (de ministers en staatssecretarissen) is verantwoordelijk voor wat er in de troonrede staat. De troonrede bestaat uit twee delen:
1. Er wordt gekeken welke belangrijke dingen er het afgelopen jaar in Nederland en de wereld zijn gebeurd.
2. De koning onthult de belangrijkste plannen van de regering voor het komende jaar.
Na afloop van de troonrede gaat de Minister van Financiën naar de Tweede Kamer, om daar het overzicht van alle regeringsplannen aan te bieden. Die regeringsplannen staan in de Rijksbegroting. De Rijksbegroting geeft een overzicht van alle inkomsten en uitgaven van de overheid voor het komend jaar.
De Minister van Financiën geeft de Tweede Kamer ook een miljoenennota. Daarin staat hoeveel die plannen gaan kosten en hoe ze betaald gaan worden. De Staten-Generaal moeten die plannen nog wel goedkeuren. Pas daarna worden ze in het nieuwe jaar uitgevoerd.
Het 'beroemde' koffertje
De Rijksbegroting en de miljoenennota zitten in een koffertje. De traditie van het koffertje is in 1947 begonnen,
vlak na de Tweede Wereldoorlog.
Minister Lieftinck was toen onze Minister van Financiën. Hij had bij de Engelsen gezien dat de begroting in een koffertje werd aangeboden. Minister Lieftinck vond dat wel een leuke manier. Het was een eenvoudig bruin koffertje met letters van goud papier erop geplakt; ‘Derde dinsdag in september’ en dat staat er nu nog steeds op.
De Gouden Koets
Op 7 september 1898 kreeg koningin Wilhelmina een mooi cadeau van de Amsterdamse bevolking: de Gouden Koets. Koningin Wilhelmina werd op die dag officieel koningin. Op haar verzoek werd de koets zo gemaakt dat zij er in zou kunnen staan. De koets is daarom erg hoog. Bij de poort naar het Binnenhof moet de koetsier altijd goed opletten dat hij de poort niet raakt. Sinds 1903 reed de koningin op Prinsjesdag altijd in de Gouden Koets. Daarvoor kwam zij ook vaak met de Glazen Koets.
De Gouden Koets is tussen 1903 en 2016 gebruikt op Prinsjesdag en ook tijdens het huwelijk van koningin Willem-Alexander en Maxima en de inhuldigingen van zowel koningin Beatrix als koningin Juliana.
In 2016 bleek dat de koets nodig aan restauratie toe was. Sindsdien wordt de Glazen Koets gebruikt, terwijl de Gouden Koets volledig werd gerestaureerd.
In 2020 werd bekend dat de Gouden Koets niet meer gebruikt gaat worden en naar het Amsterdam Museum gaat. Om die reden zal voortaan de Glazen Koets gebruikt worden bij o.a. Prinsjesdag.
Koninklijke weetjes
* Na afloop van de troonrede roepen de aanwezigen ‘Leve de Koning!’ In 1897 werd er door iemand daarna spontaan 3x ‘hoera’ geroepen. Sindsdien gebeurt dat nog steeds ieder jaar.
* Op Prinsjesdag in 1963 sloegen de paarden van de koets met de prinsessen Beatrix, Irene en Margriet op hol. De koets kwam tegen een boom tot stilstand. Gelukkig bleven de prinsessen ongedeerd en reden zij verder met hun ouders in de gouden koets.
* De gouden koets is eigenlijk helemaal niet van goud, maar van hout en beplakt met een dun laagje bladgoud.